Araştırmanın birinci bölümünde, Ayvalık Konulu Belgeler Bibliyografyası-2022 (AKBB'22) veri tabanına eklenmiş olan Türkiye'deki üniversitelerde hazırlanan "doktora tezleri" üzerinde bir analitik çalışma yapmıştım. AKBB'22 de bulunan 122 doktora tezi içinde, en çok tez çalışması yapılan ilk 6 üniversite özelinde detaya da inmiştim.
Bu bölümde yine aynı metodu uygulayarak, AKBB'22 veri tabanında bulunan ve Türkiye'deki üniversitelerde hazırlanmış "yüksek lisans tezleri" üzerinde bir analiz çalışması yapacağım.
Ayvalık üzerine hazırlanan ya daiçeriğinde Ayvalık ve yakın çevresi geçen yüksek lisans tezleri
YÖK ve değişik üniversite açık erişim ortamlarında yayımlanmış veri tabanı ve dizinlerdeki bilgilere dayanılarak hazırladığım AKBB'22 verilerine göre, 1986-2022 yılları arasında Türkiye'deki toplam 64 üniversitede 375 adet "yüksek lisans tezi" hazırlanmıştır. Ayrıca TC Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde de 3 adet "uzmanlık tezi" hazırlanmıştır.
Arşiv kopyasında kapağı bulunmayan tez 82 sayfadır. Tezin 42-47. sayfaları arasında, "Ayvalık'ın işgali ve direnişi" adıyla ayrı bir bölüm bulunmaktadır. Tezin kaynakçasında, "ulusal bağımsızlık mücadelesi sırasında" ve hemen "erken Cumhuriyet dönemi başlarında" yayımlanmış ve bugün bibliyografyalarda pek yer bulamayan çok sayıda Türkçe ve Helence "birincil kaynağa" atıf yapılmıştır.
Bir sonraki yıl Ankara, Ege ve Orta Doğu Teknik üniversitelerinde toplam dört adet yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Bu tezlerden Ankara Üniversitesi'nde hazırlanan tez tarih, ODTÜ'de hazırlanan iki tez mimarlık/koruma ve Ege Üniversitesi'nde hazırlanan bir tez de jeoloji mühendisliği alanlarındadır.
2022 yılında, AKBB'22 verilerine göre 3 yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Bu tezlerden ilki Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı'nda, Çisil Türkay'ın hazırladığı ve dr. öğr. üyesi Fahri Yemişçioğlu'nun tez danışmanı olduğu "Türkiye'deki coğrafi işaretli zeytinyağlarının kimyasal karaterizasyonu" (YÖK Tez no.: 716066) adlı çalışmadır.
Diğer tez, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı'nda hazırlanmıştır. "Büyükşehirlerde kırsal mahalle deneyimi: Ayvalık örneği" (YÖK Tez no.: 720920) adlı çalışma, Prof. Dr. Nilüfer Negiz'in danışmanlığında, Melike Hanikoğlu tarafından hzırlanmıştır.
Son tez çalışmasını ise, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Moleküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı'ndan, Selin Koç hazırlamıştır. 16 Eylül 2022 tarihine kadar yazarı tarafından "okunması kısıtlanmış olan" doktora tezinin adı "Lokal endemik Trigonella subsp. ayvalikensis (Fabaceae) taksonu üzerinde mikromorfolojik, anatomik ve sisotoksik araştırmalardır" ve Prof. Dr. Selami Selvi'nin danışmanlığında hazırlanmıştır.
Koç tarafından hazırlanan bu tez Ayvalık'taki "endemik bitkiler" konusunda yapılan ilk tez çalışması olması nedeniyle de oldukça önemlidir.
AKBB'22 verilerine göre 1986-2022 yılları arasında, Ayvalık ve yakın çevresi içerikli 375 adet tezin yıllara göre dağılımı şöyledir (tablo.1).
(tabloların üzerine tıkladığınızda resmi gerçek boyutu ile görebilirsiniz)
 |
| (tablo.1) Yıllara göre hazırlanan yüksek lisans tezleri |
1986-2022 yılları arasında
Türkiye'de yapılan yüksek lisans tezlerinin üniversitelere göre dağılımı
AKBB'22 verilerine göre 1986-2022 yılları arasında; Balıkesir (49 tez), İstanbul Teknik (39 tez), Dokuz Eylül (22 tez), Ankara (21 tez), Ege (21 tez) ve Marmara (17 tez) üniversiteleri, Ayvalık ve yakın çevresine "en fazla ilgi gösteren" üniversiteler olmuşlardır.
Bu üniversiteleri; 15 tez ile Adnan Menderes, 12 tez ile Onsekiz Mart ve Yıldız Teknik, 11 tez ile Celal Bayar, Gazi ve İstanbul, 9 tez ile Orta Doğu Teknik, 8 tez ile Afyon Kocatepe ve Trakya, 7 tez ile Sakarya, 6 tez ile Mimar Sinan Güzel Sanatlar, Selçuk ve Süleyman Demirel, 5 tez ile Uludağ, 4 tez ile Boğaziçi, Hacettepe ve Ondokuz Mayıs üniversiteleri izlemektedir.
Abant İzzet Baysal, Akdeniz, Atatürk, Beykent, Dumlupınar, Erciyes, İhsan Doğramacı Bilkent, Kırıkkale ve Sıtkı Koçman üniversitelerinde 3'er, Çukurova, Fatih, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Okan, Osmangazi ve Pamukkale, Uşak, Yaşar ve Yüzüncü Yıl üniversitelerinde ise 2'şer yüksek lisans tezi hazırlanmıştır.
7 Aralık, Ahi Evran, Atılım, Bahçeşehir, Bozok, Cumhuriyet, Dicle, Düzce, Erzincan, Fırat, Gazi Osman Paşa, İstanbul Kültür, İzmir Demokrasi, Kafkas, Karadeniz Teknik, Kastamonu, Katip Çelebi, Kırklareli, Koç, Mersin, Namık Kemal, Niğde ve Yeditepe üniversitelerinde ise 1'er adet yüksek lisans tezi hazırlanmıştır.
Tezlerin üniversitelere göre dağılımı ise şöyledir (tablo.2):
 |
| (tablo.2) Üniversitelere göre hazırlanan yüksek lisans tezleri |
1986-2022 yılları arasında
Türkiye'de yapılan yüksek lisans tezlerinin enstitülere göre dağılımı
64 üniversitede hazırlanan 375 adet yüksek lisans tezinden 210 adedi sosyal bilimler enstitülerinde ve 114 adedi ise fen bilimleri enstitülerinde yazılmıştır. Bu enstitüler dışında: Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi ile Türk inkılap tarihi enstitülerinde toplam 14, eğitim bilimleri ve Türkiyat araştırmaları enstitülerinde 12'şer, güzel sanatlar, lisansüstü eğitim ile mühendislik ve fen bilimleri enstitülerinde ise 2'şer tez hazırlanmıştır. Bunlar dışında; Akdeniz uygarlıkları araştırma, biyoteknoloji, çevre bilimleri, deniz bilimleri ve teknolojisi, enerji, nükleer bilimler ile sağlık bilimleri enstitülerinde de 1'er yüksek lisans tezi hazırlanmıştır.
Bu tezlerin enstitülere göre dağılımı aşağıdadır (tablo.3).
 |
| (tablo.3) Enstitülere göre hazırlanan yüksek lisans tezleri |
1986-2022 yılları arasında
Türkiye'de yapılan yüksek lisans tezlerinin anabilim/ana sanat dallarına göre dağılımı
Andığımız 375 adet yüksek lisans tezi toplam 93 anabilim/ana sanat dalında hazırlanmıştır. Bu bölümler aşağıda gösterilmektedir (tablo.4).
 |
| (tablo.4) Anabilim/ana sanat dallarına göre hazırlanan yüksek lisans tezleri |
1986-2022 yılları arasında
Türkiye'de yapılan yüksek lisans tezlerinin konularına göre dağılımı
AKBB'22'deki verilere göre; Ayvalık ve yakın çevresini ele alan 375 yüksek lisans tezi, toplam 106 konu başlığı üzerinden hazırlanmıştır.
Bu tezlerin konu sınıflandırmaları şöyledir:
DDC AÇIKLAMASI
50 Genel > süreli yayınlar ve dizinleri
070.408 Genel > Yayıncılık ve gazetecilik > Belirli insan gruplarına yönelik gazetecilik
070.509 Genel > Yayıncılık ve gazetecilik > Tarihi, coğrafi, kişilere göre ele alış
079.61 Genel > Yayıncılık ve gazetecilik > Türkiye
181.9 Felsefe > Doğu felsefesi
268.8 Doğu Ortodoks Kilisesi tarikatlar ve mezhepler
297.14 İslam > Yasalar ve kararlar
297.58 İslam > Şer'iye sicilleri
301 Toplum bilimleri > Sosyoloji ve antropoloji
304.6 Nüfus
325.2 Göç ve Mülteciler (mübadele bu başlık altındadır)
327.2 Diplomasi
328.3 Politika Bilimi > Yasama süreci > Yasama organları
330.956 Ekonomi > Ekonomik coğrafya ve tarih > Asya > Orta Doğu
333.92 Rüzgar enerjisi
338.17 Tarım > Ürünler
338.18 Resmi çiftçilik politikaları
338.47 Turist ticareti (turizm alanları bu başlık altındadır)
338.9 Ekonomik Kalkınma ve Büyüme
344.07 Eğitim ve okullar
352 Yerel yönetimler (Belediyeler)
362.11 Hastanelerin ve ilgili kurumların sunduğu hizmetler
363.7 Çevre
363.738 Çevresel sorunlar ve hizmetler > Kirleticiler
363.74 Gürültü kirliliği
369.3 Irksal ve etnik kulüpler
371.02 Eğitim > Özel okullar
371.110 İlk öğretim > Organizasyon ve yönetim
371.82 İlk öğretim > Öğrenci > Tavırlar ve davranışlar
372.52 İlk öğretim > Yaratıcı sanatlar > Çizme, boyama, desenleme
372.873 İlk öğretim > Müzik yapma (nota okuma dahil)
373.07 Orta öğretim Eğitim, araştırma, ilgili konular
373.19 Orta öğretim [de] Müfredat
373.65 Orta öğretim > Dil ve edebiyat > Yabancı diller
374.28 Yetişkin eğitimi > Yetişkin eğitimleri için halk merkezleri
387.15 Liman tesisleri (marinalar bu başlık altındadır)
395.22 Gelenekler, Görgü Kuralları, Folklor > Düğün ve evlilik
398 Folklor
398.09 Folklor > Halkbilim sosyolojisinin tarihi, coğrafi, kişilere göre ele alınışı
398.23 Folklor > Yerlere ve zamanlara ait masallar ve söylenceler
410.9 Dilbilim > Biyografi ve Tarih
526 Matematiksel coğrafya (Kartografiyi (haritacılık) bu başlık altındadır)
526.1 Dünya şeklinin teorisi
551 Jeoloji, hidroloji, meteoroloji (mühendislikleri bu başlık altındadır)
551.47 Jeoloji, hidroloji, meteoroloji > Jeomorfoloji ve hidrosfer
551.518 Meteoroloji > Rüzgar sistemleri
552.2 Volkanik ürünler ve kayaçlar
563.5 Yaşam bilimleri > Paleontoloji > Coelenterata (Cnidaria)
576.19 Yaşam bilimleri > Mikrobiyoloji
582.09 Spermatophyta (Tohumlu bitkiler) > Coğrafi ele alış
582.1 Spermatophyta (Tohumlu bitkiler) > Taksonomik olmayan gruplamalar (polenler)
589.3 Bitki bilimleri > Algler (suyounları)
589.95 Bitki bilimleri > ThaIlobionta (Thallophyta) ve Prokaryotae > Eubacteriales
592 Zooloji bilimleri > Omurgasızlar (Invertebrates)
594.6 Zooloji bilimleri > Molluscoidea (Yumuşakçamsılar)
595.32 Zooloji bilimleri > Branchiopoda (Solungaçayaklılar); Anostraca
595.754 Zooloji bilimleri > Diğer omurgasızlar > Hemiptera
595.76 Zooloji bilimleri > Diğer omurgasızlar > Insecta (Böcekler) > Kınkanatlılar
597.3 Zooloji bilimleri > Soğukkanlı omurgalılar > Chondrichthyes (Kıkırdaklı balıklar)
597.5 Zooloji bilimleri > Soğukkanlı omurgalılar > Teleostei (Kemikli balıklar)
613.28 Beslenme bilimi (Diyetetik) > Belirli besin öğeleri
621.48 Uygulamalı fizik > Nükleer mühendislik
623.812 Deniz mühendisliği > Gemi mimarisi > Aracın tasarımı
624.176 İnşaat mühendisliği > Yapısal analiz ve tasanm
628.445 Sağlık ve çevre koruma > Atıkları işleme ve yok etme
634.63 Tarım ile ilgili teknolojiler > Zeytin
647.94 Ağırlama (Restoranlar, Oteller) ve Mülk Yönetimi > Oteller
658.407 Restoranlar ve Oteller > Personel yönetimi
660.65 Biyoteknoloji > Gen ayrımı
664.362 Gıda teknolojisi > Katı ve sıvı yağlar > Zeytinyağı
711.5 Kent ve peyzaj sanatları > Belirli tür alanların planları ve planlaması
719.36 Kent ve peyzaj sanatları > Doğal yaşamı koruma alanları
720.288 Mimarlık > Koruma, yaşatma, restorasyon
720.9 Mimarlık > Tarihi, coğrafi, kişilere göre ele alış
724.2 Mimari > Neoklasik
725.4 Mimari > Sanayi binaları
725.73 Mimari > Hamamlar ve saunalar
726.5 Mimari > Kiliseler
728 Mimari > Konutlar ve ilgili binalar (Geleneksel konutların belirli türleri)
728.312 Mimari > Konutlar ve ilgili binalar > Sıra evler ve kasaba evleri
728.5 Mimari > Konutlar ve ilgili binalar > Oteller ve moteller
729.24 Mimari > İç mekan düzenlemesi
731.72 Sanat ve rekreasyon > Dekoratif heykeller (Bahçe heykelleri, çeşmeler, vb.)
731.76 Sanat ve rekreasyon > Anıtlar
739.48 Sanat ve rekreasyon > Madenden yapılmış sanat ürünleri > Kapı tokmakları
745.2 Sanat ve rekreasyon > Endüstriyel sanat ve tasarım
750.92 Resim sanatı ve resimler > Ressamlar
759.9 Resim sanatı ve resimler > Tarihsel, coğrafi, kişilere göre ele alış
781.62 Müzik > Halk müziği
784.19 Müzik > Çalgılar ve onların müziği > Buzuki
787.2 Müzik > Telli çalgılar, yaylı çalgılar > Kemanlar
791.437 Eğlence ve Rekreasyon > Filmler
793.31 Eğlence ve Rekreasyon > Halk dansları ve ulusal danslar
799.12 Eğlence ve Rekreasyon > Olta ile balık avlama
808.8 Edebiyat > Birden fazla edebiyattan edebi metin
811 Edebiyat > Şiir
813 Edebiyat > Türkçe roman, hikaye
889.8 Yunanca ve diğer Klasik diller > Farklı türler ve/veya yazarlar
910.9 Coğrafya ve seyahat > Coğrafyacılar, seyyahlar, araştırmacılar
915.62 Coğrafya ve seyahat > Türkiye
927.9 Coğrafya, tarih ve yardımcı disiplinler > Biyografi, şecere, nişanlar (insignia)
930.1 Tarih ve Coğrafya > Arkeoloji 949.9 Tarih ve Coğrafya > Ege adaları
949.505 Tarih ve Coğrafya > Yunanistan > Türk yönetimi altındaki dönem, 1453-1821
949.9 Tarih ve Coğrafya > Ege Denizi adaları
956.1 Tarih ve Coğrafya > Türkiye
956.2 Tarih ve Coğrafya > Batı Anadolu
Yıllara ve konularına göre bu yüksek lisans tezlerinin listesi şöyledir (tablo.5)
(tabloların üzerine tıkladığınızda resmi gerçek boyutu ile görebilirsiniz)
 |
| (tablo.5) Yıllara göre hazırlanan yüksek lisans tezlerinin konulara (DDC) göre dağılımı |
1988-2022 yılları arasında
Türkiye'de en çok yüksek lisans tezi hazırlayan üniversitelerin analizi
AKBB'22'deki verilere göre; ülkemizdeki toplam 64 üniversitede Ayvalık ve yakın çevresi içerikli 375 yüksek lisans tezi hazırlanmıştı. Bu üniversiteler içinde ilk 5 sırayı alan üniversiteler ve buralarda hazırlanan tezlerin sayıları şöyledir:
1. Balıkesir Üniversitesi (49 tez)
2. İstanbul Teknik Üniversitesi (39 tez)
3. Dokuz Eylül Üniversitesi (22 tez)
4. Ege Üniversitesi (21 tez)Ankara Üniversitesi (21 tez)5. Marmara Üniversitesi (17 tez)
Bu üniversitelerde hazırlanan yüksek tezlerinin yıllara göre dağılımı şöyledir (tablo.6):
 |
| (tablo.6) Yıllara göre ilk altı üniversitede hazırlanan yüksek lisans tezleri |
Son olarak, ilk altı üniversitede hazırlanan yüksek lisans tezlerinin konularına göre dağılımı tablosu ise şöyledir (tablo.7)
 |
| (tablo.7) Konularına (DDC) göre ilk altı üniversitede hazırlanan yüksek lisans tezleri |
SONUÇ
Bu blogda, AKBB'22'deki verilere göre, 1986-2022 yılları arasında Türkiye'deki üniversitelerde tamamlanan "yüksek lisans tezleri" üzerinde geliştirilmiş bir dizi analitik çalışma yer almıştır. Buna göre 1986-2022 yılları arasında Türkiye'deki toplam 64 üniversitede 375 adet "yüksek lisans tezi" hazırlanmıştır. Ayrıca TC Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde 3 adet "uzmanlık tezi" hazırlanmıştır.
Bu yüksek lisans tezlerinden 210 adedi sosyal bilimler ve 114 adedi ise fen bilimleri enstitülerinde yazılmıştır. Ayrıca tezler; 93 anabilim/ana sanat dalında toplam 106 konu başlığı altında geliştirilmiştir. En fazla yüksek lisans tezi ise hazırlayan 6 üniversitenin adları ise şöyledir: Balıkesir (49 tez), İstanbul Teknik (39 tez), Dokuz Eylül (22 tez), Ankara (21 tez) ile Ege (21 tez) ve Marmara (17 tez).
Bu analizlerin Ayvalık araştırmacılarına yararlı olması dileyiyle.
Dostluk ve Saygılarımla,
------
DİPNOTLAR
[1] Teze "tez.yok.gov.tr" üzerinden erişilememektedir. Musa Gümüşsu tarafından hazırlanan tez Ayvalık Dermesi'nde, 00120-000627 belge numarası ile kayıtlıdır.
