 |
| (foto.01) Nikos Godas (Νίκος Γόδας) (1921, Ayvalık - 19 Kasım 1948, Korfu) |
beni yıllar sonra Olympiakos'lu yapan
Nikos'un anısı karşısında saygılarımla...
Nikos Godas (Νίκος Γόδας) Helen futbolcu ve direniş savaşçısıydı.
1921 tarihinde Ayvalık'ta doğdu. Kurtuluş savaşı sonrasında kendisi ve ailesi Pire (Πειραιάς)'nin Kokkinia (Κοκκινιά) kentine mülteci olarak yerleşti. Savaştan önce babasının evinin zemin katında bulunan, ailesine ait meyhane Ta Arapakia (Τα Αραπάκια)'da çalışıyordu.
Futbola, Pire'nin en güçlü yerel takımlarından biri olan Aris Piraeus (Άρης Πειραιώς)'te (foto.02) başladı. Ardından aynı adı taşıyan fabrikanın birliği olan ve şuan yerinde Elais fabrikasının bulunduğu Kerameikos Kaminion (Κεραμεικό Καμινίων) fabrikasına ressam olarak girdi ve futbol takımına geçti.
Kerameikos Kaminion stadyumuna o zamanlar "kömür çiftliği" deniyordu. Elbette çim, hatta toprak olma ihtimali yoktu belki ama, zemin daha yumuşak hale gelsin diye "kömür tozu" yayıyorlardı (Sarris,2013).
 |
| (foto.02) Aris Piraeus Spor Kulübü amblemi. (kaynak: el.wikipedia.org) |
İşgal yıllarında desteklediği Olympiakos (Ολυμπιακό) (foto.03) takımına girdi. "Kırmızı-beyazlı" formayı ilk kez 1942/43 sezonunda giydi. 1944'ün sonuna kadar defans oyuncusu olarak, Olympiakos'un kadrosunda kaldı (foto.04) ve (foto.05).
 |
| (foto.03) Olympiakos Spor Kulübü amblemi. (kaynak: el.wikipedia.org) |
 |
| (foto.04) Nikos Godas'ın futbol oynarken fotoğrafı. (kaynak: Zaoumi,2020) |
 |
| (foto.05) Takım bir maça çıkarken. Godas sağdan dördüncü. (kaynak: Sarris.2013) |
Aynı dönemde, Ulusal Kurtuluş Cephesi (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο)'nin (foto.06) askeri kanadı olan Yunan Halk Kurtuluş Ordusu (ELAS) (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός)'a (foto.07) katıldı.
 |
| (foto.06) Ulusal Kurtuluş Cephesi afişi. (kaynak: el.wikipedia.org) |
 |
| (foto.07) Yunan Halk Kurtuluş Ordusu bayrağı. (kaynak: el.wikipedia.org) |
ELAS'ın Kızıl Ordu 5. Bölüğünde yüzbaşı rütbesine ulaştı. Bir gerilla olarak, Mart 1944'te Alman işgal kuvvetlerine karşı Kokkini savaşına (Μάχη της Κοκκινιάς) [1] ve aynı yılın Ekim ayında da, Almanya'nın başkentten çekilmesi sırasında Elektriki savaşına (Μάχη της Ηλεκτρικής) [2] katıldı. Daha sonra Atina'daki Decembriana savaşına (Μάχη της Δεκεμβριανά)'ya katıldı [3] ve bu çatışmalarda bölüğüyle birlikte savaştı.
Varkiza Anlaşması (Συμφωνία της Βάρκιζας)'nın [4] imzalanmasının ardından ELAS güçlerinin Atina'dan çekilmesi izledi.
Kısa bir süre şiddetli zatürreye yakalanan Nikos, Atina'ya döndü ve burada "sivil hükumete" teslim oldu. Temmuz 1945'te mahkeme tarafından ölüm cezasına çarptırıldı. Mahkum olarak önce Aegina hapishanelerine, 1948 yılı başında da Korfu hapishanelerine nakledildi (foto.08).
 |
(foto.08 Nikos Godas, uzun tutsaklık yaşadı. 1948'in Şubat ayında bu fotoğrafını yolladı ve üzerine şunu yazdı: "Annem ve babama saygı ve sevginin derin izleri ile ithaf edilmiştir. Korfu Hapishaneleri 22/2/48" (kaynak: Roussos,2021) |
"Af beyannamesini" imzalamayı reddederek 19 Kasım 1948'in erken saatlerinde Korfu'daki Lazaretto adasında idam edildi (foto.09). Adadaki mahkum arkadaşlarının ifadelerine göre, kendi isteği üzerine Olympiakos forması giyerek infaz mangasına götürüldü.
Bu durumu "biraz kurmaca da olsa", yazar Alexis Stamatis (Αλέξης Σταμάτης) şöyle yazıyor (tercüme bana aittir):
"... Hücrenin içi dayanılmaz derecede soğuk. Kuzey çatallanıyor. Bahçenin arka tarafında bir ağaç görüyor. Uzun, gururlu bir erkeğe benziyor. Bir süre bakışlarını odaklıyor. Güzel, yalnız, özgür, dalları yayılan, yaprakları rüzgarda dalgalanan ağaca. Birdenbire koridorların derinliklerinden bekçinin sesi duyulur:
- Geliyorlar arkadaşlar, hazırlanın.
Huniler erkenden hazır olur. Muhafızın ayak seslerini duyuyor. Kapı açılıyor.
- Kahretsin! Seni çağırıyorlar.
Zaman geldi. Kırmızı beyazlı formayı askıdan alıyor ve gardiyanın peşinden ofise doğru gidiyor. Müdür elinde kalem var, önünde bir kağıt var, iyi bildiği bir kağıt.
- Futbolcu olarak son şansın. İmzalıyor musun?
Cevap verdiğini de kabul etmiyor.
- Bunun ne anlama geldiğini anlıyor musun?
- Evet.
- Sen delisin. Son bir dileğin var mı?Nikos kendisine ayrılan beyaz şortun kendisine verilmesini ister. Ayrıca yakınları hakkında da bir not veriyor. "İyi yaşamanı istiyorum. Ülkem ve ideallerim için ölüyorum. Eğer bir oğlun varsa ona adımı ver" - günler önce yazmıştı (akrabaları onun bu son isteyin yerine getirir: kardeşi Dimitris ona isim verir, kız kardeşi Niki'nin kızı olur)
Kırmızı beyazlı, çok sevdiği takımın formasını giyer ve çıkışa kadar polislerin peşinden gidiyor. Onu koridorda yürürken gören mahkum arkadaşları, her infazda kullanılan sloganı trompetleriyle bağırmaya başlıyorlar: "Korfu halkı, bugün yine Ulusal Direniş savaşçılarını idama götürüyorlar". Antik trajedinin dansı gibi. ...
Nikos, sanki stadyuma gidiyormuş gibi Olympiakos kıyafetlerini giyerek hapishaneden çıkıyor. Onu limanın dışındaki bir ada olan Lazaretto'ya götürürler. Çok geçmeden Legend oyuncusu idam mangasının önünde yer alırken, güneş dağların ardından çekingen bir şekilde ortaya çıkıyor." (Roussos,2021)
 |
| (foto.09) Nikos Godas'ın mezarı. (kaynak: facebook.com) |
Nikos Godas'ın adı, Olympiakos taraftarının yanı sıra Yunanistan Komünist Partisi (KKE) ve diğer sol parti ve örgütler tarafından da düzenli aralıklarla anılmaktadır (foto.10). Ayrıca 2021 yılında Keratsiniou-Drapetsonas (Κερατσίνι-Δραπετσώνα) belediyesi futbol stadyumuna Nikos Godas'nın adını vermiştir (foto.11).
 |
| (foto.10) Olympiakos taraftarları Nikos Godas için pankart açarken. (kaynak: to10.gr) |
 |
| (foto.11) Nikos Godas Stadyumu. (kaynak: imerodromos.gr) |
DİPNOTLAR
[1] Kokkini savaşı, Kokkini halkının yardım ettiği Yunan Halk Kurtuluş Ordusu (ELAS)'nun Nazi işgal güçlerine ve işbirlikçi Güvenlik Taburlarına karşı verdiği bir savaştı. Savaş, Nazi güçlerinin bölgeden çekilmesi ve Kokkini İnfazlarının durmasıyla sonuçlandı. Naziler Ağustos 1944'de yeniden taarruza geçeceklerdi.
[2] Elektriki savaşı, 13 Ekim 1944'te Keratsini'de, Yunan Halk Kurtuluş Ordusu direnişçileri ile silahlı işçiler, Keratsini halkının yardımları ile Elektriki fabrikasının Alman muhafızları arasında gerçekleşti. Bu, Ulusal Direniş'in son savaşıdır.
[3] Atina savaşı olarak da anılan Decembriana (Aralık), Aralık 1944 - Ocak 1945 arasında Atina'da Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM) güçleri ile Yunanistan Komünist Partisi (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας) arasında meydana gelen bir dizi silahlı çatışmayı ifade eder.
[4] Varkiza Anlaşması, Birleşik Krallık ve hükümet güçleri ile ELAS arasında 11 Ocak 1945'te imzalanan Decembrians Mütarekesi'nin ardından 12 Şubat 1945'te dönemin Plastira hükümeti ve Ulusal Kurtuluş Cephesi temsilcileri tarafından imzalandı. ELAS güçlerinin Attika ve Selanik'i boşaltmak zorunda kalması temeline dayanıyordu.
----
KAYNAKÇA
Stamatis, A. (2010).
Θρυλικές ιστορίες, Atina: Ekdóseis Kastanióti (Εκδόσεις Καστανιώτη),
Roussos, T. (2021).
μου», 19.11.2021.
son erişim tarihi: 12.12.2023
Sarris, T. (2013).
Ο ήρωας με την «ερυθρόλευκη» φανέλα (vids+pics), 20.11.2013.
son erişim tarihi: 12.12.2023
Zaoumi, A. (2020).
son erişim tarihi: 12.12.2023
