AYVALIKLI SANATÇI ve DÜŞÜNÜRLER VI: Fotis Mastichiadis (Φώτης Μαστιχιάδης)

(foto.01) Fotis Mastichiadis (Φώτης Μαστιχιάδης)
(6 Şubat 1913, Ayvalık - 17 Ağustos 1997 Atina)
- fotoğrafın doğruluğundan emin değilim -
(kaynak: dp.iset.gr)

Fotis Mastichiadis (Φώτης Μαστιχιάδης), Helen gravürcü, karikatürist ve satranç oyuncusuydu.

6 Şubat 1913 yılında Ayvalık'ta doğdu. Aşağı Meryem mahallesindeki Kato Panagia Mektebinde okudu. O bölgeye bugün "Hayrettinpaşa Mahallesi" diyoruz. Buradaki öğretmeni Fotis Kontoglou, ondaki resme karşı ilgiyi keşfetti. Doğduğu Ayvalık ya da yıllarca yaşadığı Faliro (Φάληρο :: Çamlı/Çamlık)'yu betimleyen çalışmaları bugün irdelendiğinde buraları; "ıssız sokakları, kapalı kepenkleri ile evleri, yaprakları dökülmüş ve parçalanmış ağaçları ve baskı yaşamış yoksul yaşlıları" kullanarak ele alması, onun çocukluğunda yaşadıkları hakkında bizlere yeterli bilgiyi vermektedir (xatzipa1,2010).

(foto.02) Fotis Mastichiadis'in 1982'de yaptığı Agia Paraskevi tablosu.
(kaynak: paletaart2.wordpress.com)

(foto.03) Fotis Mastichiadis'in 1982'de yaptığı Ayvalık sokakları tablosu.
(kaynak: paletaart2.wordpress.com)

(foto.04) Fotis Mastichiadis'in 1990'da yaptığı Ayvalık tablosu.
(kaynak: paletaart2.wordpress.com)

1922'de, Küçük Asya Seferi (Μικρασιατική Εκστρατεία)'nin yenilgiye uğraması sonrasında, ailesiyle birlikte önce Midilli'ye, ardından Selanik'e gitti. Çok küçük yaşlardan itibaren çizme eğilimini sergiledi ve 1929 gibi erken bir tarihte gazete ve dergilerde çalıştı; illüstrasyonlar, karikatürler ve eskizler yayınlamaya başladı. Kitap illüstratörü, model, poster tasarımcısı olarak çalıştı. 

1937 yılından itibaren aktif olarak satrançla ilgilenmeye başladı. Kendi sözleri ile: "sanat ve satranç el ele gider. Çünkü satranç sanattır..." (---,201x). 

1939'da Atina'ya taşındı ve burada ASPIOTI-ELKA grafik sanatlar atölyesinde gravür teknikleriyle, özellikle litografi ile tanıştı. Aynı zamanda iki yıl, ilk okul öğretmeni Fotis Kontoglou'nun yanında çalıştı. 

1942'de Yunanistan Bankası tarafından işe alındı ​​ve bakır banknotların gravürü konusunda uzmanlaştı ve gravürcü Alexandros Korogiannakis (Κορογιαννάκης Αλέξανδρος) [1] ile yakın işbirliği içinde çalıştı. Bankadaki çalışması sayesinde değerli bir teknik eğitim ve detayların disiplinli bir şekilde uygulanmasında kararlılık kazandı.  Ağırlıklı olarak "oksigrafi" [2] konusunda özel becerilere sahip önemli bir gravürcü oldu. 

(foto.05) Uluslararası Dubrovnik Satranç Olimpiyatları afişi.
(kaynak: dubrovnikchessmen.com)

1949 yılında satrançta Yunanistan şampiyon oldu. 

1950 yılında, Uluslararası Satranç Federasyonu FIDE (Fédération Internationale des Échecs) üyeliğine seçildi. 1950, 1952 ve 1956 yıllarında Satranç Olimpiyatlarına katıldı. Milli takım ile ilk yurt dışı gezisini Dubrovnik Satranç Olimpiyatlarına katıldığında bu gezi ile gerçekleşti.

Burada dünya satranç devlerinden; Naidorf, Tartakover, Rezewski, Kelly ile karşılaştı. Masticiadis, "meşhur Rezewski berberliğini" burada kazandı. Yunan Milli Takımı ile üç satranç olimpiyatında toplam 31 maça çıktı (2 galibiyet/  9 pat/ 20 mağlubiyet) (foto.05).

1982'de Wind Roof'taki ilk kişisel sergisini açtı. Bu sergi, özellikle 1922'de köklerinden sökülmesinden ve ardından; Midilli, Selanik'te ve Atina'da yaptığı gezilerden güçlü bir şekilde etkilenmiştir.

(foto.06) 1950 Dünya Satranç Olimpiyatlarına katılan Yunan takımı.
soldan sağa: Boulachanis, Panagopoulos, Mastichiadis, Zografakis, Othonaios
(kaynak: Kefalos,2020)

1983'ten itibaren Atina merkezinin güneybatısındaki Palaio Faliro (Παλαιό Φάληρο) semtinde gravür dersleri verdi ve Yunanistan ile yurtdışında yaklaşık elli karma ve kişisel sergiye katıldı. Yunanistan Görsel Sanatlar Odası EETE (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος) (foto.07) [3] ve Yunan Gravürcüler Birliği EHH (Ένωση Ελλήνων Χαρακτών)'nin (foto.08) [4] kurucu üyelerindendi.

(foto.07) Yunanistan Görsel Sanatlar Odası EETE amblemi.
(kaynak: www.eete.gr)

(foto.07) Yunan Gravürcüler Birliği EHH amblemi.
(kaynak: haraktes.gr)

Eserlerinin birçoğu Ulusal ve Belediye Sanat Galerilerinin yanı sıra birçok Yunan şehrinin sanat galerilerini süslüyor. Yunanistan'da ve yurt dışında 50'ye yakın sergiye katıldı (----,2016).

Fotis Mastichiadis 17 Ağustos 1997 tarihinde Atina'da öldü.

ESERLERİNDEN ÖRNEKLER

Aşağıda Fotis Mastichiadis tarafından yapılan bazı çalışmaları bulacaksınız. Bunları paletaart2.wordpress.com adlı siteden aldım.

(foto.09) Yağmur (Η βροχή), 1985

(foto.10) Çift (Ζευγάρι), 1957

(foto.11) Mülteciler (Πρόσφυγες), 1986.

(foto.12) Satranççılar (Σκακιστές), 1979.

(foto.13) Kaçış (Escape), 1945.

(foto.14) Zeytin ağaçları (Olive trees), 1953.

(foto.15) Zeytinlik (Ελιές), 1990.

(foto.16) Eski ev (Old house), 1950.

(foto.17) Ümitsiz (Despair), 1966.

(foto.18) Sanatçının eli (Το χέρι του καλλιτέχνη), ?.

--

----

DİPNOTLAR

[1] Alexandros Korogiannakis, 1906 yılında doğdu. Atina Güzel Sanatlar Okulu'nda resim ve gravür eğitimi aldı. 1929'da mezun oldu. O zamandan itibaren sistematik olarak gravür üzerinde çalıştı ve Yunanistan'ın ilk tanınmış gravürcülerinden biri oldu ve resim yapmaya da devam etti. 1966 yılında öldü.

[2] Bir baskı tekniği olarak matbaacılıkta ve sanat ürünlerinin yaratımında kullanılan oksigrafi, bir kazıma şekli, çukur baskı, gravür veya oyma baskı olarak adlandırılır. Baskı yapılacak görüntü ahşap, metal veya taş levha üzerine çeşitli yöntemler (elle kazıyarak veya asite yedirme) aktarıldıktan sonra levha mürekkep ile sıvanır. Levhanın yüzeyi temizlenince mürekkep yalnız çukur yerlerde kalır ve levhanın üzerindeki görüntü baskı uygulanarak kağıda aktarılır.

[3] Yunanistan Görsel Sanatlar Odası, 1944 yılında NPDD olarak kuruldu. Kanunu, 1981 yılında Yunan Parlamentosu tarafından oybirliğiyle yeniden düzenlendi. Seçilmiş idari organlara sahip görsel sanatçıların kolektif organıdır. Görsel sanatların gelişmesi, sanatın toplumsal işlevinin güçlendirilmesi, sanatsal ifade özgürlüğünün sağlanması, sanatsal yaratımın teşvik edilmesi, görsel sanatçıların desteklenmesi, çalışmalarını yürütebilme koşullarının sağlanması, kamuya katkı sağlanması için mücadele eder. Kültür politikasının oluşturulmasını sağlar. Sergiler, görsel müdahaleler, eğitim ve çalışma konferansları düzenler. Çağdaş Yunan sanatçılarının kaydını tutar. (kaynak: www.eete.gr)

[4] Yunan Gravürcüler Birliği, Yunanistan'da faaliyet gösteren, kar amacı gütmeyen bir sanat derneğidir. 1987 yılında kurulmuştur ve çağdaş Yunan gravürünün tüm sanatsal akımlarını temsil eden görsel gravürcülerden oluşmaktadır. Dernek üyelerinin çoğunluğu aynı zamanda EETE'nin de üyesidir. (kaynak: haraktes.gr)

---

KAYNAKÇA

----, -. (201x),

Φώτης Μαστιχιάδης, 

https://el.wikipedia.org/wiki/Φώτης_Μαστιχιάδης (dip not.2)

son erişim tarihi: 6.12.2023

----, -. (2016),

Ινστιτουτο Συγχρονης Ελληνικης τΕχνης: Φώτης Μαστιχιάδης, (1913-1997)

http://dp.iset.gr/en/artist/view.html?id=1517

son erişim tarihi: 6.12.2023

Kefalos, K. (2020).

Η πρώτη συμμετοχή Ελλήνων στη Σκακιστική Ολυμπιάδα του 1950.

https://www.avgi.gr/athlitika/370676_i-proti-symmetohi-ellinon-sti-skakistiki-olympiada-toy-1950

son erişim tarihi: 6.12.2023

xatzipa1@gmail.com (2010).

Άποψη Ηλεκτρονική εφημερίδα της Σύρου: Φώτης Μαστιχιάδης στη Σύρο

https://apopsy.blogspot.com/2010/08/blog-post_1922.html

son erişim tarihi: 6.12.2023