Ayrıca bu basıma ait satışın: Londra'da John Murray Yayınevi'ne, Paris'de A&W Galignani & Compagnie ile Stassin & Xavier yayınevlerine, Leipzig'de Longman Yayınevi ile Malta'da da Muir Yayınevi'ne bırakılması da dikkat çeken diğer konudur (Murray vd., 1845 (2.b):[iiii]).
İlk baskısına göre, çok az değişiklik taşıyan ön sözü şöyleydi:"İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ.Yüzyıllar boyunca Türkiye, Yunanistan, Küçük Asya, İyon Adaları ve Takımadalar hakkında farklı dillerde yayınlanmış olan eserlerin çeşitliliğine rağmen, bu ülkelerle iletişim araçlarının gelişmesi ve çoğalması nedeniyle bu ülkeler için bir El Kitapları elzem hale gelmiştir.Birçok antik ve modern yazarın eserlerinde, bu ülkelerin farklı bölgelerinde izledikleri yolların en doğru tespitlerini buluyoruz; ancak değerli emeklerini gezgine taşınabilir bir biçimde sunmak için, onların birikmiş etnografik ve tarihsel bilgilerini karşılaştırmak, ayıklamak ve sıkıştırmak, en dar çerçeve içinde, yalnızca her bir bölgenin dehasına uygun ilgiyi güvence altına alabilecek kısımları seçmek gerekli hale geldi.
Doğu için bir El Kitabı fikri, doğal olarak Almanya, İsviçre ve Avrupa'nın diğer bölgeleri için benzer kılavuzların tamamlanmasından sonra ortaya çıktı. Bu ülkelerin çeşitli bölgelerine ilişkin kişisel bilgisi 1831, 1832, 1833'te Levant'ta yaşadığı bir ikametten elde edilen ve el yazmaları en cömert ve yardımsever bir şekilde iletilen Bay Levinge'nin değerli ve özenle hazırlanmış notları çok yardımcı oldu. [Onun çalışmaları] seçmişin en yüksek otoritelerinin ve günün en son yayınlarının zahmetli bir karşılaştırması için değerli bir temel oluşturdu. Danışılan çeşitli yazarlar arasında; Tournefort, Clarke, Hobhouse, Hope, Holland, Morrit, Leake, Gell, Pashley, Wordsworth, Hamilton, Walsh, Arundel, Giffard, Urquhart, Knight, Best ve Fellows'un son derece ilginç çalışmaları yer almaktadır. Onların ve klasik yazarların verdiği bilgilere, Baron von Hammer'ın "Konstantinopolis ve İstanbul Boğazı" konulu çalışması, İngiliz okuyucu için ilk kez eklendi. Bu ikinci basım, birinci basımdaki ifadeleri yerinde karşılaştıran, doğrulayan ve gerektiğinde düzelten yeni gezginlerden gelen birçok değerli iletişimle daha da zenginleştirilmiştir. Umulmaktadır ki, bu örnek mevcut çalışmayı kullanma fırsatı bulan tüm gezginler tarafından izlenmeye devam edilecektir; çünkü ancak birçok gözlemin sonuçları ve birbirini izleyen gezginlerin ifadelerinin dikkatli bir şekilde karşılaştırılması yoluyla bir Rehber Kitap tamamlanabilir. Bu nedenle editör, hataları düzeltmek veya tedarik kusurlarını düzeltmek için hesaplanan herhangi bir bilginin iletilmesini talep ederken, yolcu hatalarını da rica eder. Her durumda, bu tür düzeltmelerin veya eklemelerin uygulanacağı El Kitabı sayfalarının belirtilmesi istenecektir.
Küçük Asya'nın çok az ulaşılan bazı bölgelerinde, rotalar, başkalarına rehberlik etmek gibi belirli bir amaçla yazmamış, mesafelerin ayrıntıları üzerinde daha az belirgin bir şekilde durmuş olan gezginlerin notlarından seçilmiştir. Tüm bu durumlarda, aralıklar birbirini takip eden her gün kat edilen ülke yolu ile işaretlenmiştir.
Bay Fellows'un Küçük Asya'nın güneybatı köşesindeki ilginç ve önemli keşifleri özel olarak anılmayı hak ediyor, çünkü bu girişimci ve gözlemci [olan bu] gezgin, Avrupalıların araştırmasına, daha önce yalnızca adlarıyla bilinen geniş yıkık şehirleri ve birçok bazıları ismen bile belli olmayan ilk döneminden kalma, mimari ve heykeltıraşlığın en soylu örnekleriyle zenginleştirilmiştir.
Selge, Ezani, Sagalassus, Side, Xanthus, Tlos ve Telmessus gibi geniş yıkık şehirlerin keşfi, ilk yolculuğunun sonuçları arasındaydı. Mr. Fellows, o zamandan beri, başlıca Likya ilinde yer alan yedi şehir daha buldu; Yirmi asırdır kayıp olan Pinara, Arycanda, Caryanda, Sidyma, Massicitus, Calymda ve Gage, hepsi asil yapılar ve diğer sanat eserleriyle dolu.
İlk yolculukta izlenen yol, bu ciltteki Yollar 100 ve 101'de yer alan yoldur ve içerdikleri bilgiler esas olarak Mr. Fellows'un en ilginç eseri olan "Küçük Asya'da Bir Gezi"den alınmıştır. Gezginin sahip olması vazgeçilmez olan bir başka büyük değere sahip eser, Bay Hamilton'ın "Küçük Asya'da Geziler" adlı eseridir -araştırmasıyla ve zor ama çok ilginç bir ülkeyi ayrıntılı bilimsel incelemesiyle dikkat çeken bir eser. Bay Hamilton'ın ziyaret ettiği yeri anlatan bu El Kitabı'nın her bir kısmı, notları ve düzeltmeleri hiç şüphesiz geleceğin gezgini için en kabul edilebilir hale getirecek olan o beyefendi tarafından zorunlu bir şekilde gözden geçirilmiştir.
Doğu El Kitabı'nda anlatılan ülkelerin kişisel bilgilerinden elde edilen, hataları ve tedarik eksikliklerini düzeltmek için hesaplanan herhangi bir bilgi, bu cildin eline geçebileceği herkesten ciddiyetle talep edilmektedir. Yeni rotalar ve iyileştirilmiş iletişim ve barınma araçlarına ilişkin bildirimler özellikle kabul edilecektir. Genel bir kural olarak, düzeltmelerin uygulanacağı sayfalar her zaman verilmelidir. Bu tür iletişimler, Albemarle Sokağı'ndaki Bay MURRAY'ın gözetiminde, El Kitapları Gezginler İçin Editör'e gönderilebilir.
Eylül 1844."(Murray vd., 1845 (2.b):[v]-vi)
"ÖNSÖZ,Doğu için bir El Kitabı fikri, doğal olarak, Almanya ve Avrupa'nın diğer bölgeleri için benzer kılavuzların tamamlanmasından sonra ortaya çıktı. İki baskıdan yapıldıktan sonra, o eserin yerini şimdi iki ayrı cildi tanımlanan: 1. YUNANİSTAN İÇİN EL KİTABI, İyon Adaları, Yunanistan Krallığı, Arnavutluk, Teselya ve Makedonya ile Ege Denizi Adalarını anlatan [ve] 2. TÜRKİYE İÇİN EL KİTABI Avrupa Türkiye'sinin kuzey illeri, İstanbul'u, İstanbul Boğazı'nı ve Hellespont'u, Küçük Asya'yı, Ermenistan'ı ve Mezopotamya'yı vb. tanımlayan ve [3.] SURİYE VE KUTSAL TOPRAKLAR İÇİN EL KİTABI[:] Asya Türkiye'sinin geri kalan vilayetleri, yani Suriye, Filistin, Kudüs, Petra vd. yakında çıkacak [cildin] konusunu oluşturacaktır.
Alıntı yapılan otoritelere sürekli atıfta bulunulması, bu kitabın doğasına ve boyutlarına aykırı olacağından editör, örnek olarak veya bilgi olarak başvurulması gereken daha önemli eserlerin genel bir listesini öne tamamlayıcı olarak ekledi. Albay Leake, Baron von Hammer, Mr. Hamilton, Sir Charles Fellows ve Mr. Layard'a ve Dr. Smith'in Eski Coğrafya Sözlüğü'ne olan özel bağlılılğını [da] ifade etmesi için herkes için yeniler.
Strabon - xi.-xvi. books. [xi.-xvi. kitaplar]
Tournefort - Voyage du Levant. [Levant'ı gezerken]
Clarke, Dr. - Travels in Turkey. [Türkiye yolculuğu]
Hobhouse (Lord Broughton) - Journey through Turkey, &c. [Türkiye'ye yolculuk, &vd.]
Walpole - Memoirs of Turkey. [Türkiye hatıraları]
Leake - Journey in Asia Minor. [Küçük Asya'da yolculuk.]
Wilkinson (Sir G.) - Dalmatia and Montnego. [Dalmaçya ve Karadağ]
Urquhart - Spirit of the East. [Doğunun ruhu]
Hamilton - Researches in Asia Minor, &c. [Küçük Asya araştırmaları &vd.]
Fellows (Sir C.)-Asia Minor and Lycia. [Küçük Asya ve Likya]
White Constantinople. [Beyaz İstanbul]
Hammer (Baron von) - The Ottoman Empire; Constantinople and the Bosphorus. [Osmanlı İmparatorluğu; İstanbul ve boğaz]
Layard - Researches in Nineveh, Babylon, &c. [Ninova ve Babil &vd. araştırmalar]
Smith (Dr. W.) - Dictionary of Ancient Geography. [Antik coğrafya sözlüğü]
Bu El Kitabı aynı zamanda son gezginlerden ve Doğu Akdeniz'de ikamet eden birkaç İngiliz'den gelen birçok değerli iletişimle zenginleştirilmiştir. Tüm siyasi incelemeleri uygunsuz olarak hariç tutarak, bu çalışmayı her ülkenin okuyucuları için kabul edilebilir ve erişilebilir kılmak editörün amacı olmuştur.
Avrupa ve Asya Türkiye'sinin en iyi haritaları Berlin'den Kiepert tarafından yayınlanan haritalardır. Bu baskıya eklenen gezgin haritaları, bunlara atıfta bulunularak düzeltilmiştir. Eski ile yeninin, klasiğin Türkçe yer adlarıyla iç içe geçmesinden kaçınmak mümkün değildir; ama gezginin avantajı her şeyi tanımakta bulamaktır. Benzer bir durumda Piskopos Thirlwall'ın sözlerini yinelemek gerekirse, editörler: "bu konuda, yalnızca bizzat deneyenleri mahkum etselerdi veya evrensel memnuniyet veren herhangi bir yazarın örneğini gösterebilselerdi, çok fazla kınama cezasından korkmazlardı."
(Murray vd., 1854 (3.b):5-6).
John Murray Yayınevi tarafından basılan "Türkiye'deki seyahatler için bir el kitabı", 1854 basımını (3. basım) incelemeye devam ediyoruz. Bu basım ile, "YUNANİSTAN İÇİN EL KİTABI" ve "TÜRKİYE İÇİN EL KİTABI" adlarıyla 2 cilde ayrılan eserde rota ve sayfa numaraları da değişiklik göstermektedir.
" ... Bergama'dan Assos'a ulaşmanın iki yolu vardır: 1. Edremit üzerinden, 2. Ayvalık üzerinden ve oradan da bir tekneyle Assos'a. İlkinde, Edremit'ten geçen yol dağlara çıkar; sağda iki yerde su kemeri kalıntıları vardır. Tepeler fıstık çamı ve çınar ağaçlarıyla kaplıdır ve ağaç altları bodur meşedir." (Murray vd., 1854 (3.b):167).
"... Ayvalık'ın bulunduğu ikinci rota, bir öncekinden çok daha kısadır ve Edremit'in etrafını dolaşmak için harcanan 2 veya 3 günden kaçını[lı]r. Bergama'dan Ayvalık sadece 12 saattir. Bergama'ya 3 ve 5 saat uzaklıkta küçük hanlar veya kahvehaneler vardır. 7 saatte yolun hemen dışında başka bir şeyler [de] vardır; deniz kıyısında köy vardır ve 2 saat ötede ise, yolun güzergahına 1 mil uzaklıkta bir köy var. Yol boyunca yol oldukça düzdür. Ayvalık'ta tekneler her zaman birkaç saat içinde Assos'a geçebilir. Ayvalık için bkz. 171." (Murray vd., 1854 (3.b):167).
Sayfa 171 ise Ayvalık bölümü. Bu bölüm hiç bir değişiklik yapılmadan yeniden konmuştur.
DEVAM EDECEK...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder