 |
| (resim.01) "emekli" Gazeteci Naki A'bi (Özkan)'ye yolladığım "bilgi notu" kitapçığı. (kaynak: Hayri Kaan Köksal,2022) |
Bu çalışma; 2022 yılı yaz aylarında "Midilli'ye geçeceğini" söyleyen Naki A'bi (Özkan)'ye hazırlanan bir kitapçığın, Onun tarafından "adım adım" takibi sonrasında bulunan" bir Ayvalıklı'nın, "mezar yeri" araştırmasıdır.
Bu Ayvalıklı Ilias Venezis (Ηλίας Βενέζης) idi ve mezarında "adı bulunmuyor", bunun yerine ΓΑΛΗΝΗ (GALINI >
HUZUR) yazmaktaydı (resim.02) (resim.03).
 |
| (resim.02) Νεα Εστiα Dergisinin Venezi'nin ölümü sonrası yayımlanan 1139. sayısı kapağı. (kaynak: booksistor.gr) |
 |
| (resim.03) Νεα Εστiα Dergisinin 1139. sayısında yayımlanan Venezi'nin mezarı. (kaynak: aiolikagrammata.blogspot.com) |
Bir de o mezarlıkta, Helen komünist hareketin önemli bir temsilcisi olan Stavros Tsakyrakis (Σταύρος Τσακυράκης) yatmaktaydı (resim.04).
 |
| (resim.04) 21 Temmuz 2018 tarihinde ölen hukukçu Stavros Tsakyrakis (Σταύρος Τσακυράκης). (fotoğraf: EUROKINISSI) |
Elimizdeki bu verilerle aşağıda sunulan "bilgi notu" hazırlandı (Köksal,2022).
[ * ]
Öğretmen, tarihçi ve yazar Önder Kaya, 2018 yılında yaptığı bir Midilli gezisinde, Ilias Venezi'nin mezarını bulma
öyküsünü; paros.com.tr'de 31 Ocak 2021 tarihinde yayımladığı "Ayvalık Doğumlu Anadolulu Bir
Yazar: İlias Venezis" adlı makalesinde şöyle anlatır:
“...Şehri gezerken benim için en büyük sürprizlerden biri, ünlü yazar İlias Venezis’in burada gömülü olduğunu gezi rehberi sevgili dostum Hakan Dinç’ten öğrenmek oldu. Eşimle beraber Venezis’in mezarını aramaya koyuldum ve aradığımızı şehrin bir kenar mahallesinde küçücük bir mezarlıkta bulduk. Sonrasında Ayvalık’a döndüğümde değerli ağabeyim fotoğraf sanatçısı Nazım Timuroğlu’yla konuşurken Venezis’in mezarından bahsettim. O da bana Ayvalık’taki evinin halen durduğunu söyledi, sadece söylemekle kalmadı, restore edilmeyi bekleyen Aya Triada Kilisesi’nin karşı çaprazında yer alan evi gösterdi de.” (Kaya,2021) (resim.05).
(resim.05) Paros Dergisi 112. sayı.
(kaynak: paros.com.tr)
Yazıda bahsettiği sevgili arkadaşım ve fotoğraf sanatçısı Nazım Timuroğlu ile yaptıkları Ayvalık gezisi sonrasında bana uğramışlar ve bahçede oturmuştuk. Önder Kaya'nın Midilli'de bulduğu Venezis'nin mezarına ait çektiği fotoğrafları da o zaman
görmüştüm.
Aramızda mezarlığın yeri hakkında bir konuşma geçse de detaylı bilgileri bugün
anımsayamadığım için yeniden bir araştırmayı yapmaya karar verdim (harita.01).
 |
| (harita.01) Midilli Adası'nda bulunan mezarlıklar. (kaynak: Google Haritalar) |
Ilias Venezis (Ηλίας Βενέζης)'in kısa yaşam öyküsünü 31 Ekim 2023 günü yayımlanan blogumda, uzun yaşam öyküsünü ise, 6 Ocak 2015 tarihli KOMŞUM VENEZIS... adlı blogumda yayımlamıştım.
Yaşamının son yıllarını Mithymna (Μήθυμνα)'nın 4 km kuzey-doğusunda bulunan ve Anadolu'ya bakan bir sahil köyü olan Eftalou (Εφταλού)'da yaşadı. Ölümünden önce üç yıl gırtlak kanseri tedavisi gördü. Mezarı, ikinci vatanı olarak andığı Midilli'deki Molyvos mezarlığındadır ve vasiyeti gereği mezar taşında sadece ΓΑΛΗΝΗ (GALINI > HUZUR) yazılıdır.
Mezarında yazan “Γαλήνη” sözcüğü kimi Türkçe belgelerde “barış” (ειρήνη) olarak çevrilmektedir ki bu yanlıştır:
Helence > İngilizce > Türkçe
ειρήνη > peace > barışΓαλήνη > serenity > huzur
 |
| (resim.06) Huzur romanı kapağı (1.baskı)
(kaynak: cityportal.gr) |
Değişik kaynaklarda yaptığım okumalardan sonra mezarlığın yeri -kesin emin değilim- Molyvos'un kuzey batısında bulunan Mithymna Mezarlığı (Νεκροταφείο Μήθυμνας) olmalıdır (harita.02).
Helen gazetelerinden öğrendiğime göre aynı mezarlıkta, 21 Temmuz 2018 tarihinde ölen hukukçu Stavros Tsakyrakis (Σταύρος Τσακυράκης)'da gömülmüştür. Tsakyrakis; Albaylar Cuntası'na karşı kurulan Yunanstan komünist gençlik örgütü Rigas Feraios (Ρήγας Φεραίος)'un da kurucusudur. Ayrıca hem bu örgütün sekreterliğini üstlenmiş ve hem de Politeknik İşgal Koordinasyon Komitesi'nin üyesi olmuştur.
Diktatörlüğe karşıtı eylemleri nedeniyle tutuklanmış, hapsedilmiş ve gözaltı tesislerinde işkence görmüştür
 |
| (harita.02) Mithymna Mezarlığı (Νεκροταφείο Μήθυμνας) (kaynak: Google Haritalar) |
Hazırladığım "bilgi notu" bu kadardı. Onu, Naki A'binin arkasından "whatsapp" ile Midilli'ye yolladım ve beklemeye başladım. Naki A'bi önce bana, bir dizi Osmanlı çeşme aynası içeren fotoğrafı yolladı. Bunları yayımlamadığı için burada vermeyi düşündüm (resim.07) - (resim.10).
 |
| (resim.07) Midilli Molyvos'ta Osmanlı çeşmeleri (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
 |
| (resim.08) Midilli Molyvos'ta Osmanlı çeşmeleri (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
 |
| (resim.09) Midilli Molyvos'ta Osmanlı çeşmeleri (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
 |
| (resim.10) Midilli Molyvos'ta Osmanlı çeşmeleri (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
Resim sayısı oldukça çoktu. Ben burada yapı duvarı ile birlikte inşa edilmiş olan 4 adetini koydum.
Naki A'bi ertesi gün politeknik direnişinin "efsane ismi" Stavros Tsakyrakis'in "tavla oynadığı" bir anın fotoğrafını iletti (resim.11).
 |
| (resim.11) Stavros Tsakyrakis (Σταύρος Τσακυράκης) tavla oynarken. |
Ertesi gün ise Stavros Tsakyrakis'in "ebedi istirahatgahı"nın fotoğraflarını yolladı (resim.12) ve (resim.13).
 |
| (resim.12) Tsakyrakis'in "ebedi istirahatgahı"nın fotoğrafları (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
 |
| (resim.13) Tsakyrakis'in "ebedi istirahatgahı"nın fotoğrafları (fotoğraf: Naki Özkan,2022). |
Ve beklediğim an gelmek üzere idi. Önce Naki A'bi, emlakçının peşine düştüyse de Venezis'in Midilli evinin iç çekimlerini yapamadı. Evin resmi ile Ayvalık 13 Nisan caddesindeki eski "baba evinin" fotoğraflarını aşağıda sunuyorum (resim.14), (resim.15).
 |
| (resim.14) Venezis, kızı Anna Venezis-Kosmetatos tarafından 2021'de satılan Heredet (Ηροδότου) caddesindeki (Eftalou/Midilli) evi. |
 |
| (resim.15) Ayvalık 13 Nisan caddesi üzerindeki Mellos Ailesi evi, (fotoğraf: Michael G. Kalafatas,2000) |
En son gelenler ise Ilias Venezis'in, "ΓΑΛΗΝΗ" HUZUR yazan ve Anadolu'ya bakan "isirahatgah"a aitti (resim.16) - (reşim.19).
 |
| (resim.16) İlias Venezis'e ait Mithymna (Μήθυμνα) Mezarlığındaki "ΓΑΛΗΝΗ" HUZUR yazan "isirahatgahı" (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
 | |
(resim.17) Venezis'in Mithymna (Μήθυμνα) Mezarlığındaki "isirahatgahı"
|
 |
| (resim.19) Venezis'in Mithymna (Μήθυμνα) Mezarlığındaki "isirahatgahı" (fotoğraf: Naki Özkan,2022) |
---
KAYNAKÇA
Kaya, Ö. (2021).
Ayvalık Doğumlu Anadolulu Bir Yazar: İlias Venezis, İstanbul: Paros Çok Kültürlü Yaşam Dergisi, s.:112, ss.: ...
Köksal, H.K. (2023).
AHMET YORULMAZ'ın İKİNCİ ÇEVİRİSİ: Ilias Venezis'in "Martılar" adlı öyküsü (1971), 31 Ekim 2023, salı, son erişim tarihi: 31 Ekim 2023.
Köksal, H.K. (2022).
Ilias Venezi (Ηλίας Βενέζης)'nin Molyvos'daki Mezar Yeri Araştırması, "bilgi notu", Haziran 2022.
Köksal, H.K. (2015).
KOMŞUM VENEZIS..., 6 Ocak 2015, salı, son erişim tarihi: 31 Ekim 2023
Venezis, I. (1939).
Huzur (Γαλήνη), Atina: Pyrsos Yayınevi.
