BOSTANCIOĞLU KARDEŞLER'in, GÜRE'de KURDUKLARI BİR MÜZE: "Sarıkız Kazdağı Etnografya Galerisi"

(Fotoğraf kaynağı: sarikizgalerisi.com)

5 Mayıs 2019 günü, sevgili Taylan Köken ile birlikte, sayın Dr. Ali Özkan Arıkantürk'ün sunacağı "Antandros Sikkeleri" sunumunu izlemek için, "Altınoluk Tarihi Antandros Şehrini Kurtarma, Koruma ve Yaşatma Derneği" tarafından kullanılan ve aynı zamanda Dernek merkezi de olan Abdullah Efendi Konağı Kültür Evi'ne gittik. Toplantının başlamasına kadar geçen süre boyunca, Edremit Körfezi'nin kuzey bölümünde kurulan kültür örgütleri, bunlar tarafından verilen başarılı kültür ve koruma çalışmaları ile bu örgütlerin oluşturdukları platform hakkında bilgiler edindik. Kahvaltı sırasında tanıştığımız, Murat Bostancıoğlu'nun daveti üzerine, kardeşi Uğur Bey ile birlikte Güre'de kurdukları "Sarıkız Kazdağı Etnografya Galerisi" Müzesi'ni ziyaret ettik.

Güre İskelesi'nde bulunan ve 300 m2'lik bir zeytinyağı sıkımhanesinin müzeye dönüştürerek, babaları Ali Bostancıoğlu'nun anısına ithafen, 14 Kasım 2015 tarihinde ziyarete açmışlar. Galeri; iki sergi salonu, bir toplantı salonu ve satış mağazası ile açık kafeteryadan oluşmakta. 

Galeri ilgi alanını, "Kazdağı bölgesi ziyaretçilerine yönelik görsel obje, efemera, eşya, resim ve maketler" olarak belirlemiş. Ve bunları, ayrı ayrı tanımlanmış reyonlar içinde, kaliteli görseller ve objeler eşliğinde ziyaretçisine sunmakta. Ziyaretçilerin oldukça fazla ilgi gösterdiği galeri, "büyük işler yapmak için, büyük bütçeler ve büyük mekanların gerekmediğine" dair mükemmel ve çağdaş bir örnek.

BİNANIN TARİHÇESİ

Galeri binası olan sıkımhane, sahibi Asım Bey (Güre) tarafından 1911 yılında inşa edilmeye başlanmış ve araya giren savaş nedeniyle 1920'ye kadar yarım kalmış. Bu tarihten sonra işletmeye açılan sıkımhane, 1952 yılında geçirdiği yangına kadar hizmet vermiş. 1955 yılında yanan çatısı onarılmış ve 1967 yılında da yeni sahibi Nurhan Kıvırcık'a satılmış. Son sıkımın, 1987 yılında yapıldığı sıkımhane, Nurhan Hanım'ın ölümü üzerine oğlu Ufuk Bey'in mülkiyetine geçmiş. 

Güre'nin Yassıçalı Köyü'nden Recep Usta tarafından tamir edilen ve 20 metre yüksekliğinde olan bacası da  yeniden örülen bina, bir süre halı satış mağazası ve kafe olarak kullanılmış. İmar planı değişikliği sonrasında "turizm alanı" olarak belirlenen İskele bölgesinde bulunan sıkımhane, 2015 yılından bu yana etnografya galerisi olarak hizmet vermekte.

Bir süre boş duran binanın içten görünümü.
(Kaynak: Edremit Yöresi Yağhaneleri, sf.120)

Sıkımhanenin, müze işlevi öncesinde halı satış mağazası ve kafe olarak hizmet
verdiği günlerdeki fotoğrafı. Fotoğrafta depolama işlevli ünite de gözükmekte.
(Kaynak: Edremit Yöresi Yağhaneleri, sf.121)

GALERİ REYONLARI

Müze, ziyaretçilerini bölgeyi tanıtan bir dairoma ve büyük boy hazırlanmış bir Kazdağı yakın çevresi haritası bulunan hol ile karşılamakta. Gezi istikameti başlangıcında 20. yüzyıl başlarından kalma bir de zeytin sıkım presi bulunmakta. Bu bölümde ayrıca, Bostancıoğlu kardeşlerin müze hakkında verdikleri kısa bir bilgi ve babaları Ali Bostancıoğlu'na yaptıkları ithaf panoları da bulunmakta.

Giriş holü (fotoğraflar: Hayri Kaan Köksal)

BİR KOLEKSİYONERİN DESTEĞİ:

Dr. Ali Özkan ARIKANTÜRK REYONU

Bu reyon; öğlen saatlerinde, "Antandros Sikkeleri" adlı çok keyifli sunumunu dinleme olanağını bulduğumuz Dr. Arıkantürk'ün, müzeye sergilenmek üzere verdiği 117 adet eserinden oluşturulmuş. Reyonda, sınırlı sayıda sikke dışında, Arıkantürk tarafından saklanan değişik cam ve keramik arkeolojik objeler de sergilenmekte.

Dr. Ali Özkan ARITÜRK Reyonu (fotoğraflar: Hayri Kaan Köksal)

EDREMİT YEREL TARİHİ
Galeri'de, farklı kaynaklardan toplanmış değişik efemera ve yayınlar eşliğinde, dar kapsalı da olsa bir yerel tarih derlemesi oluşturmuş. Ticaret Odası belge ve eşyaları, Edremit'te inşa edilmiş sanayi yapıları kronolojisi, zeytin ve zeytinyağı mamullerine ait etiket ve belgeler ile ulusal savaş belgeleri peş peşe hazırlanmış reyonlarda incelenebilmekte.

Edremit Yerel Tarihi Reyonları (fotoğraflar: Hayri Kaan Köksal)

ATATÜRK, SABAHATTİN ALİ,
ALİ EKBER ÇİÇEK ve KOCA SEYİT REYONLARI

 (fotoğraflar: Hayri Kaan Köksal)

Bostancıoğlu kardeşlerin kurup geliştirdikleri bu "etnografya galerisi" çok önemli bir çaba. Şüphesiz, sohbet sırasında Murat Bey'in de vurguladığı gibi daha yapılması gereken "şeyler" var. Ama şurası kesin: bölgedeki çok önemli bir boşluğu dolduran bu çaba, "büyük laflar edip büyük bütçeler peşinde koşturmak" yerine, "küçük, dar bütçeli ama samimi" adımlar atanların başarıya ulaşabileceklerini göstermekte.

Yolunuz Güre'den geçiyorsa, bu yerel çalışmayı incelemek için  lütfen 1 saatinizi ayırın.
Dostluk ve Saygılarımla,

KAYNAKÇA

Prof.Dr. Efe, Recep, vd.
yayına hazırlayan: Çalışlar, İzzeddin (2013). Edremit Yöresi Yağhaneleri Geçmişten Günümüze Zeytin, Zeytinyağı ve Sabun Sanayii, Ana Gıda Komili, İstanbul (Mataş Matbaacılık A.Ş.: İstanbul).