1. Kulübün kuruluşu ve işleyişi
"Ayvalık Yunan Siyaset Derneği", Jön Türk Devriminin ve Anayasa restorasyonunun yarattığı politik eşitlilere yönelik hoşgörünün oluştuğu bir ortamda, 1908 Eylül'ünde Ayvalık'ta (Cydoniae) kuruldu. Kuruluş tüzüğünde, “Yunan toplumunun haklarını net ve kesin bir şekilde öğrenmesine yönelik rehberlik etmek”, “devletin [bu yeni] anayasal formunun ruhuna” uygun olarak “Ulusumuzun gelişimi ve yükselmesi için her iradenin ve eylemin oluşturulması ve desteklenmesi” derneğin amaçları olarak öngörülmüştür [1].
Anayasal eşitlik ortamında, Rum Ortodoks ulusunun oluşumu ve politik bağımsızlığı, büyük olasılıkla Atina'dan birçok Yunanlı katılımcının da katıldığı kulübün, başlıca hedeflerindendir. Kulüp belgelerinin birinde, "Türkiye'deki Yunan ulusuna her zaman tanınan bağımsızlığını korumak için halka açık ve iyi organize edilmiş eylemlerde kullanılmasının yanı sıra İmparatorluk [sınırları] içinde Osmanlı'nın eşitlik konusundaki Yunanlıların peşinde koştuğu" da belirtilmektedir" [2]. Bu hedeflere ulaşmak için, tarih, toplum ve ideoloji üzerine bir dizi konferanslar düzenlenmiş ve halkın okuma yazma bilmeyen çocuklarının ilköğretim eğitimi alabilmeleir için bir gece okulu kurulması planlanmıştır” [3]. Kulübün ilk yönetim kurulu aynı yılın Kasım ayında seçildi ve üyeleri arasında; G. Sakkaris, I. Zervos (avukat), I. Apostolakis (hekim), D. Odysseos (firma tesilcis), D. Kontis (tüccar), M. Tsougas (hekim), M. Kartsaklis (avukat), A. Saltas (tüccar), A. Pantagis ve E. Gialandelis [gibi] tanınmış bilim adamı ve öğretmenlerden oluşuyordu.
2. “Siyasi Ant"
Kulübün amaçlarına katılmak ve çalışmak isteyenler, - başka bir deyişle "damarlarında dolaşan Yunan kanının farkında olanlar" [4] vatanlarının gelişimine duydukları sevgiyi ve dinlerini savunmak zorundaydı. Bu nedenle, "siyasi ant" olarak adlandırılan özel bir yemini hazırladıkları ve [bu andı] içtikleri belgelenmiştir. Kulüp kısa ömürlüdür: 1909 yazında, Ayvalık'taki sıkı yönetimin yürürlüğe girmesinden sonra hızla çözülmüştür.---
DİPNOTLAR
[1] Mamóni, K. (1983) “Küçük Asya Helenizminin Somateiaki Organizasyonu”, Tarihi ve Etnoloji Derneği Dergisi, 26, s. 83.
[2] Panagiotaréa, Á. (1994), “Burjuvazi mülteci oldu", Selanik, s. 87.
[3] ve [4] Mamóni, K. (1983), “Küçük Asya Helenizminin Somateiaki Organizasyonu”, Tarihi ve Etnoloji Derneği Dergisi, 26, s. 83.
(çeviri: Hayri Kaan Köksal)
