SELÇUK EFES KENT BELLEĞİ

Kimi kentler vardır, halkı ile olan ilişkisini salt hukusal metinlerdeki "şeyler"den ibaret sanır. Kimi kentliler vardır o "şeyler"le yetinmek istemez, doğru modeli ifade etse bile bir türlü icra edemez. Ama kimi kent ve kentliler de vardır ki; sanki ülkenin çölleşmiş halinden kopmuş, kendilerini bir vaha kılmış ve yaratımlarını huzurla yaşamaktadır. Kanımca bu vahalardan bir tanesi Selçuk'tur. 4 günlük Selçuk günlerimin her anı, o huzuru yaşamanın keyfiyle geçti. Bu keyifli anlardan birisi de, Selçuk Efes Kent Belleği idi.

TÜTÜN DEPOSU'ndan KENT BELLEĞİ'ne

Aydın-İzmir demiryolu hattı 1862 yılında Aysuluk'a ulaştığında kent; Aysuluk Tepesi çevresinde küçük bir kasaba idi. Demiryolu'nun açılışı olan 1867'den itibaren gar çevresinde büyümeye başladı. Su kemerlerinin hemen yanında ve çevresinde inşa edilen demiryolu garı ve depo binaları ile bu alan Selçuk'un yeni kent merkezi haline geldi.

Düyun-u Umumiye tarafından, bölgedeki tütün ekimini geliştirmesi, toplanması, depolanması, işlenmesi ve şüphesiz gelirlerini de kontrol altına alması amacıyla 1883'te kurdurulan Societe de la Rejie Cointeresse des Tabacs de l'Empire Ottoman, güzerhahı boyunca bir dizi binalar yaptırdı. Bu binalardan bir tanesi de Selçuk tütün deposu olarak yaptırıldı. Ve 1985 yılına kadar bu bina Selçuk Tekel Müdürlüğü olarak hizmet verdi.

Tekel idaresinin tasfiyesi ardından bina, 1992 yılında Etnografya Müzesi ve Kütüphane yapılması için Kültür Bakanlığı'na verildi. 2006 yılında ise bina Bakanlıktan alınarak Selçuk Belediyesi'ne devredildi. Belediye bina üzerine bir dizi toplantı gerçekleştirdi ve sonunda, 23 Haziran 2007 tarihinde Selçuk Kent Belleği adı ile çalışacak bir yapılanmayı oluşturarak binayı kullanıma açtı.

Başlatılan büyük bir belge/bilgi toplama seferberliğinin sonunda bugün ülkemizde benzerleri ile kıyaslandığında çok ileride olan bir "bellek" ortaya çıkartıldı.

Sabah şehri dolaşırken Selçuk Belediyesi tarafından çıkartılan SELÇUK gazetesinde, bir gün sonra Osmanlı Albümlerinde Efes Kazıları adlı bir serginin açılacağını öğrenince gezi programımıza bu açılışı ekledik.

Saat 15 sularında Selçuk'a döndük ve önce Carpouza Cafe'de açılış saatini beklemeye başladık.

Kent Belgeliği sergisine geçmeden bu park kafe hakkında bir şeyler yazmak gerekiyor. Aslında tüm Selçuk mekanları yoğun bir ilgi ile kullanılmaktaysa da, Carpouza Cafe çoklukla kent halkının geldiği bir yaşayan mekan. Çocuk pusetiyle gelip bir şeyler içen anne de, sevgilisi ile gelip dinlenen çifler de aynı mekanın huzur dolu yeşilliğinin üzerinde zaman geçirmekte. Kafe gece saat 23'e kadar açık ve mekan sürekli insanlarla dolup taşmakta.

Selçuk Kent Belgeliği zemin+2 katlı bir sergi ve seminer binası. Bugüne kadar 92 sözlü tarih çalışması gerçekleştirilmiş. Ayrıca çok sayıda geniş katılımlı Selçuk atölyeleri kurmuşlar. Belgelik Akademik Danışma Kurulu, yaptığı kent müzeciliği toplantıları ile bir dizi çalışma alanı belirlemiş. Öncelikli olarak Osmanlı ve Cumhuriyet arşivleri taranmış ve konu başlıkları belirlenmiş. Ayrıca yayın çalışması başlatılmış ve dört adet kitap yayınlanmış.

Belgelik'e yönelik yapılacak tek eleştiri yayın satın alma prosedürü. Önce yaklaşık 500 mt ileride bulunan Selçuk Belediyesi'ne gidip para yatırıyor ve sonra Belgelik'e gelinip kitap alınıyor. Hafta sonu gittiyseniz veya mesai saati sonunda iseniz o yayını edinme şansınız yok. Ben mesela, "eski kartpostallarda Aysuluk" kitabını alamamanın üzüntüsü ile İstanbul'a geri döndüm.

Pericik açılış bekliyor... Saat 17:30'da Belgelik'te olduğumuz halde daha Belediye Başkanı gelmediği için açılış daha başlamamıştı (ki başkan gelmedi).

Pericik şarabını yudumlayarak açılışın yapılmasını beklerken.

Saat 18 sularında sergi hazırlayıcısı Ali CAN açılış konuşmasını yaparak sergiyi gezmeye başladık.

Canol KOCAGÖZ, Ali CAN ile Panayır Dağı üzerine konuşurken

Belleğin ilginç sergilerinden birisi de, Prof.Dr. Melek GÖRENGİL ve Ege Üniversitesinden bir ekibin, Selçuk mahallelerinde dolaşarak kent sakinlerine sordukları: "zihninizdeki Selçuk haritasını çizer misiniz?" atölyesinin ürünleriydi. 

ve SELÇUK EFES HATIRASI